Spring naar inhoud

‘Laat niemand in eenzaamheid sterven’

Vrijwilligers gezocht voor begeleiding ongeneeslijk zieken in laatste levensfase

Het werkgebied van de stichting Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Oost-Groningen is opnieuw groter geworden. Hierdoor zijn ook meer vrijwilligers nodig dan de huidige zestig. Wat doen zij precies? Ali de Vries uit Nieuwediep is één van hen. Zij vertelt.

VEENDAM – Ali de Vries hoeft niet lang na te denken, nadat haar werd gevraagd wat de voornaamste eigenschappen moeten zijn van de vrijwillige kracht. ,,Je bent gemotiveerd, stelt je bescheiden op, hebt respect voor de ander, kunt goed luisteren, je bent tactvol en discreet, je bent emotioneel betrokken en bent een stabiele persoonlijkheid”, somt ze op. Ze noemt haar werk, dat ze reeds tien jaar verricht, ‘dankbaar’. ,,Palliatieve zorg is erop gericht de levenskwaliteit te veraangenamen van mensen die ongeneeslijk ziek zijn. Terminale zorg is de zorg in de laatste levensfase”, aldus deze vrijwilligster.

Voldoening
Via haar zus Jannie kwam ze in contact met de stichting. ,,Ik was met de VUT gegaan en zocht een zinvolle bezigheid. Mijn zuster enthousiasmeerde mij. Ik ging een keer met haar mee en was hierna meteen over de streep. Na tien jaar
kan ik nog steeds zeggen, dat dit werk echt iets voor mij is. Het geeft me bijzonder veel voldoening, dat je voor deze mensen en de mantelzorger zoveel kunt betekenen.”

Ali de Vries zegt dat ze niet in het diepe werd gegooid. ,,Zoals het met mij is gegaan, gaat het nog steeds. Na een gesprek met een coördinator wordt vastgesteld, of jij al dan niet geschikt bent. Ben je aangenomen, dan krijg je een
interne opleiding. Deze is zeer uitgebreid en hierin passeren allerlei praktische dingen op zorggebied de revue. Daarnaast krijg je omgangstraining. Bijvoorbeeld: hoe te reageren indien iemand boos wordt. Verder krijg je een
beeld van allerlei ziekteverschijnselen. Het lijkt allemaal nogal wat, maar toch is het werk laagdrempelig. Te veel mensen denken dat ze hiervoor ongeschikt zijn.”

Er zijn
,,Per week ben je enkele dagdelen beschikbaar. Na een gesprek van een coördinator met een zorgbehoevende, wordt deze aan een of meerdere vrijwilligers gekoppeld. De zorgbehoevende komt meestal bij de stichting in beeld via Thuiszorg of huisarts. Een bezoek duurt vaak drie uur. Wat er in die tijd gebeurt, bepaalt de zorgbehoevende. Op het vervullen van zijn of haar wens ligt het accent. De tijd kan veelomvattend worden ingevuld: een eindje wandelen, gesprekken voeren, naar muziek luisteren. Het allerbelangrijkste is in twee woorden te zeggen: er zijn. Maar voor alle duidelijkheid: er zijn grenzen. We zijn geen huishoudelijke hulp, verrichten al helemaal geen medische handelingen en doen niet het werk van Thuiszorg.”

,,We doen het werk dus vrijwillig en dit tegen reiskostenvergoeding, waarbij we gedurende zeven dagen per week van ’s ochtends half acht tot ’s avonds elf uur inzetbaar zijn. Uiteraard verschilt de inzetbaarheid per individu. De één kan of
wil een keer per week, de ander meerdere keren. De één wil op zondag niet, de ander juist wel. En vrijwillig is ook echt vrijwillig: we nemen niets aan, hoe goed het aanbod ook is bedoeld. We zijn er niet alleen voor de zorgbehoevende,
maar ook voor de mantelzorger. Tijdens het bezoek van de vrijwilliger heeft die dan ook zonder zorgen een aantal uren tot eigen beschikking.”

Meerderheid
Ali de Vries zegt dat ze inmiddels aan tientallen mensen palliatieve terminale zorg heeft verleend. ,,Gaat het om welstand, dan vormen ze een afspiegeling van de maatschappij. Gaat het om leeftijd, dan is de groep tachtig jaar of ouder toch wel in de meerderheid. We kunnen onze ervaringen delen tijdens werkvergaderingen, of met een coördinator, of met de vertrouwensarts. Ook zijn er regelmatig bijscholingen.”

,,Hoelang ga ik nog door? Ik heb weleens gekscherend gezegd, dat ik stop wanneer en mijn teller op honderd staat en ik tachtig ben. Nee, zolang ik het lichamelijk en geestelijk nog vol kan houden, ga ik door. Ik haal nog steeds veel voldoening uit dit dankbare werk, waarin je zoveel kunt betekenen voor ongeneeslijk zieke mensen in de laatste levensfase en voor de mantelzorger.”

Ali de Vries hoopt dat de groep collega’s groter wordt. Door gebiedsuitbreiding heeft de Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Oost-Groningen namelijk een tekort. ,,Wil je de zieke medemens en zijn of haar mantelzorgers ondersteunen, dan biedt dit werk een uitgelezen kans”, stelt ze.

Gebiedsuitbreiding
Guus Hofman, huisarts en tevens voorzitter van Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Oost- Groningen over het steeds omvangrijker geworden werkgebied: ”Het begin was in januari 2006 in Veendam. Hierna werd Oldambt aan ons werkgebied toegevoegd en inmiddels zijn ook de regio`s Stadskanaal en Westerwolde erbij gekomen. Door deze vergroting is het zeer gewenst ook het aantal vrijwilligers uit te breiden”.

Het werkgebied van de stichting Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Oost-Groningen omvat dus geheel Oost-Groningen en een stukje Midden- Groningen. Voor nieuwkomers start binnenkort weer een cursus. Deze bestaat uit acht dagdelen en is speciaal gericht op de sociale en emotionele aspecten van de zorg voor palliatieve terminale cliënten. Belangstellenden voor vrijwilligerswerk bij de Stichting Vrijwillige Palliatieve Zorg Oost-Groningen kunnen contact opnemen met Gerda van den Berg en dit via: 06-10448298. Een e-mailbericht sturen kan naar:
info@vptzoostgroningen.nl. Over het werk van de stichting leest u op de website www.vptzoostgroningen.nl.

Een vrijwilliger vertelt.

Afscheid in corona tijd
Als altijd melde ik me als vrijwilligster bij de balie. “Mevrouw, denkt u aan uw mondkapje.” Oh ik ben
het weer vergeten. Ik voel de weerstand binnen in me. Hoe kan ik nu mijn vrijwilligerswerk doen met
een kapje voor mijn gezicht? Ik kom bij mensen die aan het einde van hun leven beland zijn, daarbij
hebben ze ook nog dementie. Zijn die mondkapjes dan nog zo belangrijk? Belangrijker dan het
menselijke contact? Met mondkapje voor ga ik de lift van het verpleeghuis in. Op de derde verdieping
moet ik zijn. De gesloten afdeling waar alleen maar mensen wonen die dementie hebben. Op de
goede verdieping aangekomen, stuur ik de lege lift direct weer naar beneden, zodat de bewoners niet
kunnen gaan dwalen. Bij de zusterpost meld ik me opnieuw. “Fijn dat je er bent. Meneer de Goede is
vandaag een beetje boos. Hij wilde niet gewassen worden vandaag en met rust gelaten worden. Nu is
hij erg moe.” Ik loop naar de kamer van meneer de Goede toe. Naast zijn vermoeidheid en dementie
is hij ook doof. Contact maken is moeilijk. Hij verstaat mij niet en sluit zijn ogen. Even later gaan zijn
ogen open. Hij kijkt me met grote angstige ogen aan. Ik voel binnen in me een soort paniek ontstaan.
Hoe moet ik hem geruststellen? Dan zegt een stem in mij: “Maak zielscontact met hem. Kijk hem diep
in de ogen en wees stil.” Dat deed ik. Ik keek hem diep in de ogen aan en glimlachte achter mijn
mondkapje. Ik werd helemaal warm van binnen en zijn ogen kregen een zachtheid die ik nog nooit
eerder had gezien. We zaten een tijdje in stilte. Na een poosje was het tijd om te gaan. Ik zei hem
gedag en liep de gang op. Toen ik omkeek, kwam zijn hand boven zijn dekens vandaan en zwaaide
hij naar mij. Een gevoel van dankbaarheid stroomt door mijn hart. Het was de laatste keer dat ik hem
zag.

Ria